Gerek
sağlıklı bir ortamda spor yapmak, gerekse yüksek sportif performansı
elde etmede başarının temel unsurlarından birisi bilindiği gibi ekip
çalışmasıdır. Bu ekibin bir parçası da hiç kuşkusuz beslenme uzmanıdır.
Ülkemizde tam anlamı ile yerleşmese de ender olarak bu ekip bazı
kulüpler de oluşturulmaya başlanmıştır. Aşağıdaki bölümde beslenme
konusu ile ilgili çeşitli temel kavramlara ve pratikte karşılaşılan
sorulara yanıt vermeye çalışacağız. Bu konulardaki daha detaylı
bilgilere kaynaklarımızdan veya bir beslenme uzmanından ulaşabilirsiniz.
Dengeli beslenme nedir ?
Sportif
bağlamda dengeli beslenme gerek antrenman, gerekse yarışma periyodunda,
sporcunun gerek duyduğu besin öğelerinin, gerek duyduğu zaman diliminde
alınmasıdır. Burada denge kavramı , sporcunun antrenman ve yarışmada
harcayacağı besin öğelerinin sağlıklı bir biçimde alınması ve
harcanmasının ardından yerine konulmasıdır.
Kaç çeşit karbonhidrat vardır ?
Karbonhidratlara
göz attığımıza genelde iki gruba ayılır. Basit karbonhidratlar şeker,
kompleksler ise nişastadır. Basit karbonhidratlar zengin yiyecekler;çay
şekeri , akide şekeri meyve şekerleme ve pelteleri, karamela, lokum,
marmelat, reçel, bal, pekmez, çikolata, tahin helva , kuru sebze, meyve
ve pestiller. Kompleksler ise ekmek, bisküvi, kek, pasta pirinç, makarna
, bulgur, buğday, irmik, şehriye, tarhana, arpa, yulaf, mısır, patates,
kestane, barbunya, bezelye, börülce, iç bakla, kuru fasulye, nohut,
mercimektir.
Kaç çeşit yağ vardır ?
İnsan
vücudunun enerji gereksinimi en ekonomik şekilde yağlarda sağlanır.
Gerek yağda eriyen vitaminler (A, D, E, K) gerekse elzem yağ asitleri
(vücudun sentezleyemediği için diyetle alınması gerekir) vücuda yağ ile
alınır. Yağlar üç ana gruptadır. Bunlar, doymuş, tekli doymamış ve çoklu
doymamış yağlardır Doymuş yağlar:etin yağı, krema, kaymak içyağı,
margarin, yağlı süt ve ürünleridir. Tekli doymuş yağlar;zeytinyağı ve
yer fıstığı yağıdır. Çoklu doymamış yağlar da;mısır pamuk, ayçiceği,
soya, susam ve balık yağıdır. Bilindiği gibi doymuş yağlar kan
kolesterol düzeyini yükseltip, kalp hastalıkları ile ilgili bazı
riskleri artırır.
Proteinlerin vücuttaki görevi ve protein kaynakları
Bilindiği
gibi organizmadaki hücreler sürekli bir yenilenme içersindedir. Bu
noktada proteinlere büyük görev düşmektedir. Yaşam süreleri farklı olan
yıpranan hücreler ölüp, yerine yenileri yapılmaktadır. Proteinler enerji
sağlamanın yanı sıra asıl görevleri olan bu yapıtaşı görevlerini yerine
getirir. Ayrıca besin öğelerinin kullanılmasında görev alan enzim ve
hormonların yapısında da proteinler bulunur. Enfeksiyonlara karşı
vücudun verdiği savaşta da proteinler yer alır. Günlük enerji
tüketiminin yaklaşık yüzde 10-15 ‘i proteinlerden sağlanmaktadır.
Proteinler genelde bitkisel ve hayvansal kaynaklı yiyeceklerden
sağlanır. Burada iyi kaliteli hayvansal kaynaklı yiyecekler;et, süt,
peynir, yumurtadır. Bitkisel kaynaklı yiyecekler ise tahıl ve kuru
baklagillerdir. Genel olarak proteinden zengin yiyecekler;süt, yoğurt,
peynir, yumurta, kümes ve av hayvanları, balık ve deniz ürünleri, et ve
ürünleri, kuru baklagiller ve yağlı tohumlardır.
